Nỗi buồn thầm lặng của sự trưởng thành

Một suy ngẫm về nỗi đau của sự thay đổi và niềm hy vọng trong quá trình trở thành…

Nỗi buồn của sự trưởng thành không phải lúc nào cũng ồn ào hay rõ ràng. Nó đến trong im lặng, len lỏi qua những khoảnh khắc chúng ta nhận ra mình không còn là người của ngày hôm qua. Đó là cảm giác bối rối khi đứng giữa vô vàn con đường, mỗi con đường đều hứa hẹn một tương lai khác nhau, nhưng lại không biết nên chọn hướng đi nào. Đó là nỗi lo lắng khi nhìn lại những phiên bản cũ của chính mình và tự hỏi liệu họ có hài lòng với con người ta đang trở thành. Trưởng thành không chỉ là thêm tuổi, mà còn là học cách sống chung với những mất mát, với những ước mơ chưa kịp hiện thực, và với chính những phần của bản thân mà ta phải buông bỏ để tiến về phía trước.

Giữa vô số khả năng và sự bất định

Đứng giữa ngã ba đường của cuộc đời, chúng ta thường cảm thấy choáng ngợp trước vô vàn lựa chọn mà mình có thể có. Mỗi con đường đều hứa hẹn một tương lai khác nhau, một phiên bản khác nhau của chính mình. Nhưng chính sự phong phú này lại trở thành gánh nặng khi ta nhận ra rằng không thể đi hết tất cả các con đường, không thể trở thành tất cả những người mà ta có thể là. Nỗi buồn của sự trưởng thành nằm ở chỗ mỗi lựa chọn đồng nghĩa với việc từ bỏ vô số khả năng khác. Đó là nghịch lý của thời đại chúng ta – có quá nhiều cơ hội nhưng lại không biết nên chọn cơ hội nào, muốn tất cả nhưng sợ không làm được gì cả.

Khi không biết mình muốn gì với cuộc đời

Tôi hoàn toàn không biết mình muốn làm gì với cuộc đời này, và điều đó khiến tôi sợ hãi. Nhưng đồng thời, tôi lại có một khát vọng tuổi trẻ thầm lặng, phần nào bồn chồn, muốn thử và muốn có tất cả mọi thứ. Đây chính là nghịch lý của tuổi trẻ – một mặt là nỗi sợ không biết tương lai sẽ đi về đâu, mặt khác là khao khát được trải nghiệm mọi thứ mà cuộc sống có thể mang lại. Nỗi buồn của sự trưởng thành bắt đầu từ đây, khi ta nhận ra rằng không thể có tất cả, rằng mỗi lựa chọn đồng nghĩa với việc từ bỏ vô số khả năng khác. Trong cuốn Chuông kính, Sylvia Plath đã viết: Tôi thấy cuộc đời mình phân nhánh xung quanh như cây sung xanh… Từ đầu mỗi cành, như những quả sung tím mập mạp, một tương lai tuyệt vời đang vẫy gọi và nháy mắt. Từ khi đọc cuốn tiểu thuyết này cách đây vài năm, dòng chữ này, ẩn dụ về cây sung mà Plath sử dụng, đã theo tôi mãi. Khi tôi lớn lên, những cành cây trên cây sung của riêng tôi cứ nhân lên. Mỗi lần tôi mơ về những tiềm năng và những điều có thể xảy ra, về những cuộc đời khác nhau mà tôi có thể sống và những con người khác nhau mà tôi có thể trở thành, ngày càng nhiều cành cây xuất hiện thêm.

Hình ảnh cây sung của Plath đã trở thành biểu tượng hoàn hảo cho nỗi bất định mà nhiều người trẻ phải đối mặt. Mỗi quả sung đại diện cho một con đường nghề nghiệp, một lối sống, một phiên bản của chính mình. Và vấn đề không phải là thiếu lựa chọn, mà là có quá nhiều. Chúng ta sống trong một thời đại mà mọi cánh cửa dường như đều mở, nhưng lại không ai chỉ cho ta biết nên bước vào cánh cửa nào. Sự tự do này vừa là món quà, vừa là gánh nặng. Nó trao cho ta quyền tự quyết, nhưng cũng đặt lên vai ta trách nhiệm phải chọn đúng, phải không lãng phí cơ hội, phải không để bản thân thất vọng về sau. Và trong quá trình ấy, nỗi buồn của sự trưởng thành len lỏi vào từng suy nghĩ, từng quyết định chúng ta phải đưa ra mỗi ngày.

Điều đáng sợ nhất không phải là thất bại, mà là khả năng ta sẽ không bao giờ biết được mình đã bỏ lỡ điều gì. Khi chọn một con đường, ta đồng thời từ bỏ vô số con đường khác. Khi trở thành một phiên bản của chính mình, ta phải nói lời tạm biệt với tất cả những phiên bản khác có thể có. Đây chính là cái giá của sự trưởng thành – không phải là mất đi những gì ta có, mà là phải chấp nhận những gì ta sẽ không bao giờ có được. Và đôi khi, chính sự chấp nhận này lại là điều khó khăn nhất. Chúng ta không chỉ đau buồn cho những gì đã mất, mà còn đau buồn cho những gì chưa từng có cơ hội tồn tại.

Khát vọng sáng tạo và muôn vàn ước mơ

Dù có vẻ bất định rõ ràng về những gì cuộc sống dành cho mình, điều tôi biết chắc là tôi muốn sáng tạo. Tôi muốn trở thành nhà văn cũng như muốn chụp ảnh để kiếm sống. Tôi muốn nắm bắt những khoảnh khắc trước khi chúng trôi đi và ngồi quấn mình trong ký ức cho đến khi chỉ còn cảm thấy ấm áp. Tôi muốn tiếp tục chiến đấu chống lại bất công và sự bất công của tất cả, nhưng đồng thời, tôi chỉ đơn giản muốn cứu chính mình. Tôi muốn đi khắp thế giới, làm tạp chí và dạy thơ. Nhưng đồng thời, để nhắc nhở bản thân mình là ai, tôi muốn có ngôi nhà riêng, cũng như muốn được thoải mái trong chính cơ thể của mình. Tôi muốn và muốn và muốn. Liệu điều đó có đủ không? Hãy để nó đủ.

Danh sách những điều ta muốn có thể kéo dài vô tận, và đó không phải là dấu hiệu của sự tham lam hay thiếu tập trung. Đó là bằng chứng của một trái tim còn sống, của một tâm hồn vẫn khao khát, vẫn tin rằng cuộc sống còn nhiều điều đáng trải nghiệm. Khát vọng tuổi trẻ không phải là thứ cần phải xấu hổ hay hạn chế. Trong một thế giới thường đòi hỏi chúng ta phải chọn một con đường duy nhất và đi theo nó suốt đời, việc muốn nhiều thứ là một hành động kháng cự. Nó là cách ta khẳng định rằng con người không thể bị thu hẹp vào một định nghĩa duy nhất, rằng ta có quyền thay đổi, phát triển và khám phá nhiều khía cạnh khác nhau của bản thân. Nỗi buồn của sự trưởng thành xuất hiện khi xã hội bắt ta phải chọn, phải cam kết, phải trở nên ổn định và có thể dự đoán được.

Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu ta không muốn chọn? Điều gì sẽ xảy ra nếu ta muốn là cả nhà văn lẫn nhiếp ảnh gia, cả người hoạt động xã hội lẫn người tìm kiếm sự bình yên nội tâm? Điều gì sẽ xảy ra nếu ta muốn có cả sự tự do lang thang khắp thế giới lẫn sự ổn định của một mái nhà riêng? Có lẽ vấn đề không nằm ở việc ta muốn quá nhiều, mà nằm ở cách xã hội định nghĩa thành công là phải tập trung vào một điều duy nhất và làm nó thật giỏi. Nhưng cuộc sống không phải là một cuộc đua về chuyên môn hóa. Nó là một hành trình về khám phá, về thử nghiệm, về tìm ra những cách khác nhau để thể hiện bản thân và đóng góp cho thế giới. Và nếu điều đó có nghĩa là ta sẽ có nhiều ước mơ chưa hoàn thành, nhiều con đường chưa đi hết, thì đó cũng không sao cả.

Nỗi sợ khi không làm gì với những khát vọng

Tôi nghĩ lại tất cả những phiên bản quá khứ của chính mình – khi tôi mười tuổi, mười bảy tuổi, hai mươi mốt tuổi. Tôi nghĩ về những gì họ tưởng tượng cho tương lai, và tôi tự hỏi liệu họ có hạnh phúc với nơi tôi đang đứng bây giờ không. Đã tám tháng kể từ khi tôi tốt nghiệp đại học, thế mà tôi vẫn không gần hơn đến việc tìm ra mình là ai và muốn trở thành ai. Có quá nhiều lựa chọn, nhưng đồng thời lại chẳng có lựa chọn nào cả, và liệu có sai không khi mong muốn quá nhiều thứ nhưng lại không làm gì cả? Đôi khi, cảm giác như tôi đang mắc kẹt ở một điểm giữa, đang chiến đấu với chính mình, nơi tôi bị giằng xé giữa những gì tôi hy vọng mình sẽ trở thành và những gì tôi vẫn có thể trở thành.

Khoảng cách giữa ước mơ và hành động là nơi mà nỗi buồn của sự trưởng thành trở nên nặng nề nhất. Không phải vì ta thiếu tham vọng hay động lực, mà vì ta bị tê liệt bởi chính những khả năng mà ta nhìn thấy. Khi có quá nhiều con đường, đôi khi dễ hơn là không chọn con đường nào cả. Khi có quá nhiều phiên bản của tương lai có thể xảy ra, đôi khi an toàn hơn là ở lại hiện tại và không làm gì để biến bất kỳ phiên bản nào thành hiện thực. Nhưng sự trì hoãn này không đến từ sự lười biếng. Nó đến từ nỗi sợ – sợ chọn sai, sợ thất bại, sợ phát hiện ra rằng mình không đủ giỏi, sợ phải đối mặt với thực tế rằng không phải mọi ước mơ đều có thể thành hiện thực. Và trong khi chúng ta đứng im, thời gian vẫn tiếp tục trôi, và nỗi buồn của sự trưởng thành ngày càng tăng lên khi ta nhận ra mình đang già đi mà chưa làm được gì với tất cả những khát vọng mà mình từng có.

Nhưng có lẽ vấn đề không nằm ở việc chúng ta chưa làm gì, mà nằm ở cách chúng ta đo lường tiến bộ. Xã hội dạy chúng ta rằng thành công là những cột mốc có thể nhìn thấy được – tốt nghiệp, có việc làm, kiếm được tiền, mua nhà, lập gia đình. Nhưng còn những tiến bộ bên trong thì sao? Còn việc học cách hiểu bản thân hơn, học cách chấp nhận thay đổi, học cách sống với sự bất định? Những điều này cũng quan trọng không kém, nhưng chúng không thể đo lường được bằng bất kỳ thang đo nào mà xã hội công nhận. Và đây chính là lý do tại sao nhiều người cảm thấy như mình đang không tiến bộ, mặc dù thực tế họ đang phát triển và trưởng thành mỗi ngày. Nỗi buồn của sự trưởng thành đôi khi chỉ là sự va chạm giữa những gì ta đang trải qua bên trong và những gì thế giới bên ngoài kỳ vọng ở ta.

Học cách sống với nỗi buồn và tiếp tục bước đi

Trưởng thành không bao giờ là một hành trình êm đềm và không đau. Nó đòi hỏi ta phải học cách mang theo nỗi buồn như một người bạn đồng hành, chấp nhận rằng mỗi bước tiến về phía trước đều đi kèm với những vết thương và nước mắt. Nhưng trong nỗi đau đó cũng ẩn chứa sức mạnh để biến đổi, để trở nên kiên cường hơn, để hiểu sâu sắc hơn về bản thân và cuộc sống. Đây là giai đoạn khó khăn nhất của nỗi buồn của sự trưởng thành, khi ta phải đối mặt với thực tế rằng tương lai không thể dự đoán được, và tất cả những gì ta có thể làm là tin tưởng vào quá trình, tin tưởng vào chính mình, và tiếp tục bước đi dù không biết đích đến ở đâu.

Chiến đấu với chính mình giữa quá khứ và tương lai

Vấn đề là, tôi không biết tiến về phía trước nghĩa là gì nếu không có đôi tay đẫm máu hay đôi má đầm đìa nước mắt. Tôi để lại dấu vuốt trên mọi thứ mình chạm vào và tôi không biết trưởng thành nghĩa là gì nếu không cảm thấy đau buồn. Thành thật mà nói, tôi sợ những gì sẽ đến tiếp theo, nhưng có lẽ không sao nếu chưa hiểu hết mọi thứ? Có lẽ đây chỉ là ý nghĩa của việc trưởng thành. Nếu tôi ngồi cùng thời gian và nói chuyện với nó một cách tử tế, có lẽ nó sẽ ở bên tôi trong khi tôi cố gắng tạo ra điều gì đó từ chính mình, và đối mặt với một tương lai mà tôi chẳng biết gì về nó.

Nỗi buồn của sự trưởng thành không phải là thứ gì đó ta có thể chữa khỏi hay loại bỏ. Nó là một phần không thể tách rời của quá trình phát triển. Mỗi lần ta thay đổi, ta phải nói lời tạm biệt với một phần của chính mình. Mỗi lần ta học được điều gì đó mới, ta phải thừa nhận rằng mình đã từng không biết. Mỗi lần ta tiến về phía trước, ta phải để lại phía sau những gì không còn phù hợp nữa. Và quá trình này không bao giờ dễ dàng. Nó đòi hỏi sự can đảm để buông bỏ, sự dũng cảm để đối mặt với điều chưa biết, và sự kiên nhẫn để chấp nhận rằng tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống là một hành trình dài, không phải một đích đến. Những ai nói rằng trưởng thành là tự nhiên và dễ dàng đang nói dối, hoặc đã quên mất cảm giác khi phải chiến đấu với chính mình mỗi ngày.

Nhưng trong nỗi đau đó cũng có vẻ đẹp. Có điều gì đó cao quý trong việc tiếp tục cố gắng mặc dù không biết mọi thứ sẽ ra sao. Có điều gì đó dũng cảm trong việc chấp nhận rằng ta sẽ phạm sai lầm, sẽ bị tổn thương, sẽ thất bại nhiều lần trước khi tìm được con đường của mình. Và có điều gì đó sâu sắc trong việc nhận ra rằng nỗi buồn không phải là dấu hiệu của sự yếu đuối, mà là bằng chứng của việc ta đang thực sự sống, đang thực sự cảm nhận, đang thực sự quan tâm đến cuộc đời và con người mà mình đang trở thành. Nỗi buồn của sự trưởng thành, dù đau đớn đến đâu, cũng là lời nhắc nhở rằng ta vẫn còn sống, vẫn còn khả năng cảm nhận sâu sắc, vẫn còn hy vọng vào một tương lai tốt đẹp hơn.

Chấp nhận sự thay đổi và ôm lấy mọi phiên bản của bản thân

Theo một cách nào đó, tôi nghĩ rằng có lẽ chỉ cần cố gắng là đủ. Tồn tại ở giữa và từ từ buông bỏ nỗi đau buồn này. Tôi nghĩ không sao nếu tôi muốn. Có nhiều quả sung, và yêu một cuộc sống đầy những ước mơ và khát vọng khác nhau. Có lẽ cảm giác lạc lối không thực sự là kết thúc của điều gì đó mà là sự khởi đầu. Thay vì thương tiếc những phiên bản quá khứ của chính mình, có lẽ tất cả những gì tôi cần làm là chấp nhận thay đổi và nhẹ nhàng mang theo từng phiên bản của chính mình khi tôi lớn lên. Tiếp tục hy vọng là cuộc cách mạng bí mật riêng của tôi và có lẽ điều đó là đủ.

Chấp nhận thay đổi không có nghĩa là quên đi quá khứ hay phủ nhận những phiên bản cũ của chính mình. Nó có nghĩa là công nhận rằng mỗi phiên bản đó đều có giá trị, đều đóng góp vào con người ta đang trở thành. Đứa trẻ mười tuổi với những ước mơ ngây thơ, thanh niên mười bảy tuổi với những khát vọng mãnh liệt, người trưởng thành hai mươi mốt tuổi với những bài học đầu tiên về cuộc sống – tất cả họ đều là một phần của ta. Họ không biến mất, họ chỉ chuyển hóa, hòa vào những lớp sâu hơn của bản sắc mà ta đang xây dựng. Và khi ta hiểu được điều này, nỗi buồn của sự trưởng thành bắt đầu chuyển hóa thành điều gì đó khác – không phải là niềm vui thuần túy, nhưng là một sự bình yên sâu sắc hơn, một sự chấp nhận rằng cuộc sống là một quá trình không ngừng thay đổi, và ta cũng vậy.

Mang theo mọi phiên bản của chính mình không có nghĩa là sống trong quá khứ. Nó có nghĩa là tôn trọng hành trình mà ta đã trải qua, học hỏi từ những kinh nghiệm mà mỗi phiên bản đó đã mang lại, và sử dụng những bài học đó để định hướng cho tương lai. Đó là cách ta biến nỗi đau thành sức mạnh, biến sự mất mát thành trí tuệ, biến sự bất định thành cơ hội để khám phá. Và trong quá trình đó, ta nhận ra rằng tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống không phải là việc tìm ra một câu trả lời duy nhất, một con đường duy nhất, một phiên bản duy nhất của chính mình. Nó là việc học cách sống với nhiều câu hỏi, nhiều khả năng, nhiều khía cạnh khác nhau của con người mà ta có thể trở thành. Và có lẽ, đó chính là vẻ đẹp thực sự của cuộc sống – không phải sự hoàn hảo, mà là sự phong phú đa dạng của nó.

Tiếp tục hy vọng như một cuộc cách mạng thầm lặng

Thời gian tiếp tục trôi nhưng có lẽ, chỉ có lẽ thôi, tôi sẽ học cách chuyển động cùng với nó. Tiếp tục hy vọng trong một thế giới thường khuyến khích chúng ta trở nên hoài nghi và thực tế là một hành động cách mạng. Nó là cách ta khẳng định rằng dù đã trải qua bao nhiêu thất vọng, bao nhiêu nỗi đau, bao nhiêu lần bị đánh gục, ta vẫn tin rằng những ngày tốt đẹp hơn đang chờ đợi phía trước. Hy vọng không phải là sự ngây thơ hay phủ nhận thực tế. Nó là một lựa chọn có ý thức, một quyết định hàng ngày để không để nỗi buồn của sự trưởng thành biến thành sự đắng cay hay tuyệt vọng.

Nỗi buồn của sự trưởng thành sẽ không bao giờ biến mất hoàn toàn. Nó sẽ xuất hiện trong những khoảnh khắc yên tĩnh, khi ta nhìn lại và nhận ra bao nhiêu thứ đã thay đổi. Nó sẽ xuất hiện khi ta phải đưa ra những lựa chọn khó khăn, khi ta phải từ bỏ một khả năng để theo đuổi một khả năng khác. Nó sẽ xuất hiện khi ta cảm thấy mệt mỏi và nghi ngờ bản thân, khi ta tự hỏi liệu mình có đang đi đúng hướng hay không. Nhưng đó không phải là điều xấu. Nó là lời nhắc nhở rằng ta đang sống một cuộc sống có ý nghĩa, rằng ta đang quan tâm đủ sâu sắc để cảm thấy nỗi đau khi mọi thứ thay đổi, rằng ta đang dũng cảm đủ để tiếp tục tiến về phía trước dù không biết đích đến ở đâu.

Và trong hành trình đó, có lẽ điều quan trọng nhất không phải là việc tìm ra tất cả các câu trả lời, mà là học cách đặt những câu hỏi đúng. Không phải là việc loại bỏ nỗi buồn, mà là học cách sống chung với nó một cách nhẹ nhàng hơn. Không phải là việc có một kế hoạch hoàn hảo cho tương lai, mà là có can đảm để bước vào ngày mai với bàn tay rộng mở, sẵn sàng đón nhận bất cứ điều gì đến. Thời gian sẽ tiếp tục trôi, và ta sẽ tiếp tục thay đổi. Nhưng nếu ta học được cách chuyển động cùng với nó, nếu ta học được cách mang theo khát vọng tuổi trẻ của mình mà không bị áp đảo bởi nó, nếu ta học được cách chấp nhận thay đổi mà không đánh mất chính mình trong quá trình đó, thì có lẽ, chỉ có lẽ thôi, ta sẽ tìm được cách để biến nỗi buồn của sự trưởng thành thành điều gì đó đẹp đẽ và có ý nghĩa.

Kết luận

Nỗi buồn của sự trưởng thành là một phần tất yếu của cuộc sống, nhưng nó không phải là kết thúc của câu chuyện. Nó là khoảng lặng giữa các chương, là khoảnh khắc chuyển tiếp giữa người ta từng là và người ta sẽ trở thành. Trong khoảng lặng đó, ta học được những bài học quan trọng nhất về chính mình – về khả năng chịu đựng, về sức mạnh để tiếp tục khi mọi thứ khó khăn, về can đảm để hy vọng ngay cả khi không có gì đảm bảo. Đừng sợ hãi nỗi buồn này. Hãy đón nhận nó như một người bạn đồng hành, như một giáo viên kiên nhẫn đang dạy ta cách sống một cách trọn vẹn hơn, sâu sắc hơn và chân thực hơn. Cuộc sống không phải về việc có tất cả các câu trả lời hay đạt được tất cả các mục tiêu. Nó là về việc tiếp tục cố gắng, tiếp tục hy vọng, và tiếp tục yêu thương bản thân qua từng giai đoạn của hành trình. Và trong đó, ta sẽ tìm thấy không chỉ nỗi buồn của sự trưởng thành, mà còn cả vẻ đẹp, sức mạnh và ý nghĩa của việc trở thành chính mình.